Το φως αποκαλύπτει την αρχιτεκτονική και ταυτόχρονα φανερώνει τη σημασία του κτιρίου, το αναδεικνύει, ή το αφήνει αδιάφορο. Το φως συμβολίζει αυτό που βρίσκεται πέρα από τη συνήθη αντίληψή μας, μπορεί να φανερώσει ή να αποκρύψει και έχει τη δύναμη να μας παρασύρει.  Μπορεί να αποκαλύψει συμβολισμούς, ή να εντείνει την πνευματικότητα ενός ιερού χώρου. Στην παρακάτω ερευνητική εργασία θα επιχειρήσουμε να περιγράψουμε, να κατανοήσουμε και να αποκαλύψουμε την άρρηκτη σχέση φωτός και αρχιτεκτονικής  χρησιμοποιώντας παραδείγματα έργων αρχιτεκτόνων παγκόσμιας επιρροής όπως  LeCorbusier, StevenHoll, FrankLloydRight, PeterZumthor, TadaoAndoκ.α 

Μέσα από τα παραδείγματα που συγκεντρώσαμε, διαμορφώθηκαν και τα πρώτα ερωτήματα. Μας απασχόλησε η εμπειρική χρήση του φωτός, ανάλογα με την κουλτούρα, τον τόπο και τις κλιματολογικές συνθήκες του εκάστοτε ανθρώπου. Παράλληλα το ενδιαφέρον μας στράφηκε στη χρήση του φωτός ως "υλικό" που μετασχηματίζει τη φόρμα, ιεραρχεί τα διάφορα μέρη ενός κτηρίου και καθοδηγεί την κίνηση σε αυτά. Τέλος, εντύπωση μας προκάλεσε η ικανότητά του να μεταμορφώνεται, αποδίδοντας διαφορετική ερμηνεία στο χώρο, και να αποτελεί μέσο για την εννοιολογική προσέγγιση του χώρου.

Το Πείραμα

Έχοντας μελετήσει  αρχιτέκτονες  με έργα σταθμό, κατά τη γνώμη μας, πάνω στο θέμα φως και αρχιτεκτονική, προσπαθήσαμε μέσω μιας πειραματικής πρακτικής, να οπτικοποιήσουμε αυτή τη γνώση. Στόχος του πειράματος  ήταν να κατανοήσουμε τη λογική  με την οποία ο εκάστοτε αρχιτέκτονας  χρησιμοποιεί το φυσικό φως, κατά πόσο το λαμβάνει υπόψη του κατά τη διαδικασία του σχεδιασμού, τι πετυχαίνει με αυτό και τέλος να αποκτήσουμε ένα γνωστικό εργαλείο χειρισμού του φωτός το οποίο θα χρησιμοποιούμε στα δικά μας συνθετικά έργα. Κατά τη διαδικασία του πειράματος προσπαθήσαμε να επανερμηνεύσουμε συγκεκριμένα  αρχιτεκτονικά  κτίρια  και να εγκλωβίσουμε τις ιδιότητές τους σε ξεχωριστά μοντέλα-δωμάτια , κατασκευάζοντας τελικά τα "δωμάτια φωτός." Μέσω μιας αφαιρετικής διαδικασίας, αναγάγαμε τα κτίρια σε κύβους προκαθορισμένων διαστάσεων, 12 x12εκ., αναγνωρίζοντας τη γεωμετρία τους και το τρόπο τοποθέτησης των δομικών τους στοιχείων.  Αποτελούσε κατά κάποιο τρόπο μια διαδικασία παραμόρφωσης των κτηρίων, η οποία όμως δεν έπρεπε με κανένα τρόπο να αλλοιώσει την απόδοση του φωτός.

    Τα 15 δωμάτια φωτός που τελικά κατασκευάσαμε  αποτελούνται από τα παρακάτω κτήρια:                             

1.  Peter Zumthor, “Thermal Baths”, Vals (1996)

2.  Steven Holl,“Chapel of St. Ignatus”, Seattle (1997)

3.  Tadao Ando,“Church of Light”, Ibaraki (1989)

4.  Le Corbusier, “Notre Dame du Haut”, Ronchamp(1955)

5.  Κρόκος Κυριάκος, “Βυζαντινό Μουσείο”, Θεσσαλονίκη (1993)

6.  Zaha Hadid, “Terminal Hoheinheim Nord”,Strasbourg (2001)

7.  Shoei Yoh, “Light-Lattice House”, Japan(1981)

8.  Toyo Ito, “Serpentine pavillion”,London (2002)

9.  Alvaro Siza, “Portuguese Pavillion Expo”,Lisbon (1998)                                                                                 

10.  Schultes+Frank, “ Baumschulenweg Crematorium”, Berlin(1998)

11.  Louis I. Kahn, “Indian Institute of Management, Ahmedabad (1974)

12.  Edward Larrabee with James Carpenter,“Sweeny Chapel”, Indiana (1987)

13.  Atelier Tekuto, “Cell Brick House”, Tokyo (2003)

14.  Toyo Ito, “T House”, Tokyo (1999)

15.  Campo Baeza, “Guerrero House”, Spain (2005)

Ο κάθε αρχιτέκτονας χειριζόταν το φως με ιδιαίτερο τρόπο, αποδίδοντας άλλη χρήση κι άλλη σημασία κάθε φορά. Άλλος το χρησιμοποιούσε μόνο σαν μοτίβο, άλλος προκειμένου να αποπλανήσει τον επισκέπτη του, άλλος σαν “δομικό” στοιχείο του χώρου. Επιλέγοντας το κατάλληλο άνοιγμα, υλικό, χρώμα, μοτίβο, αναλογία μάζας- κενού, επιτυγχάνει την επιθυμητή καθοδήγηση, αίσθηση, εμπειρία και ποιότητα του χώρου.

Μετά την ολοκλήρωση της κατασκευής των «δωματίων φωτός», ακολούθησε ο φωτισμός , είτε με τεχνητό είτε με φυσικό φωτισμό, σε διαφορετικές χρονικές στιγμές κατά τη διάρκεια της ημέρας, και η καταγραφή των αποτελεσμάτων. Το οπτικό υλικό που αποκτήσαμε κατά την καταγραφή, αποτέλεσε απαραίτητη προϋπόθεση τόσο για την οργάνωση όσο και για τη κατανόηση της διογκωμένης πληροφορίας που είχαμε συλλέξει για το θέμα του ερευνητικού μας. Με βάση τις παρατηρήσεις που κάναμε και τα συμπεράσματα που βγάλαμε, μπορέσαμε να οργανώσουμε αυτή τη βιβλιοθήκη φωτός, να επιλέξουμε δηλαδή τη θεματολογία και να  κατηγοριοποιήσουμε την πληροφορία, με βάση τα χαρατηριστικά των «δωματίων» και τη σχέση του καθένα ξεχωριστά με το φως –όπως μορφή, σκιά, εμπειρία, χώρος, χρόνος, υλικά, όριο, κίνηση, εννοιολογική σημασία του χώρου, πολλαπλή υπόσταση του φωτός. Ως ευρύτερες έννοιες- θεματολογικές ενότητες, θεωρήθηκαν η εμπειρία, ημορφή, οχώρος καιηεννοιολογική σημασία, οι οποίες περικλείουν όλα τα υπόλοιπα. Έτσι προχωρήσαμε σε μία κατηγοριοποίηση με βασικό κορμό αυτές τις τέσσερις έννοιες οι οποίες θα αποτελέσουν τελικά, τα κεφάλαια της εργασίας μας. Οφείλουμε να τονίσουμε ότι αυτή η κατηγοριοποίηση δεν είναι απόλυτη αφού μπορεί πολύ εύκολα να διαπιστώσει κανείς ότι κάποια χαρακτηριστικά μπορούν ενταχθούν σε παραπάνω από μία ενότητα λόγω της μεγάλης αλληλοσυσχέτισης που έχουν οι ενότητες μεταξύ τους.