Η έρευνα επικεντρώθηκε στην ανάπτυξη παραθαλάσσιων οικισμών «περιφερειακά» της Θεσσαλονίκης, οι οποίοι παρέλαβαν την αναψυχή- παραθερισμό. Παρακολουθεί την επέκταση του παραθεριστικού χώρου, ο οποίος ανάλογα με τις δεκαετίες και τις υποδομές συγκοινωνίας που αναπτύσσονται, μεταβαίνει όλο και πιο ανατολικά από το κέντρο της πόλης. Ξεκινά από την εκτός των τειχών περιοχή των Πύργων στα τέλη του 19ου αιώνα, συνεχίζει κατά τον μεσοπόλεμο στην Αρετσού και προεκτείνεται λίγο πριν τον Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο στους οικισμούς της Περαίας, των Νέων Επιβατών και της Αγίας Τριάδας, οι οποίοι γνωρίζουν παραθεριστική άνθιση την δεκαετία του 1960. Το 1970 οι συνθήκες αλλάζουν και οι παραθεριστές σταδιακά μεταφέρονται στην Χαλκιδική.

Σήμερα οι τότε παραθεριστικές συνοικίες, Πύργοι και Αρετσού, αποτελούν ήδη τμήμα της πόλης. Η Περαία, Ν. Επιβάτες και Αγία Τριάδα, δηλαδή ο σημερινός δήμος Θερμαϊκού, εξελίσσεται τα τελευταία 10 χρόνια σε προάστιο της πόλης. Η επιδίωξη της εργασίας ήταν να εντοπίσει τους συνεχώς μετακινούμενους παραθεριστικούς χώρους και να επισημάνει το γεγονός ότι οι πρώην παραθεριστικοί οικισμοί που βρίσκονται στην περιφέρεια της πόλης, εύκολα μετατρέπονται σε προάστια της.

Στην Θεσσαλονίκη, όπως και σε κάθε αστικό κέντρο, από νωρίς υπήρξε η ανάγκη για δημιουργία χώρων αναψυχής. Από τα τέλη του 19ου αιώνα κήποι, όπως το Μπεχ Τσινάρ στα δυτικά και ο κήπος του Λευκού Πύργου στα ανατολικά, με δεντοφυτέυσεις, εγκαταστάσεις για λουτρά, κέντρα διασκεδάσεως και αναψυχής, προσέλκυσαν τους κατοίκους και τους τουρίστες της Θεσσαλονίκης. Στα δυτικά που υπήρχαν κυρίως βιομηχανικές εγκαταστάσεις, δεν αναπτύχθηκαν άλλοι πόλοι έλξης. Στα ανατολικά όμως, ειδικά στο παραθαλάσσιο τμήμα, η καθαρή θάλασσα και οι οργανωμένες πλαζ (συνήθως τμήματα παράκτιου καφενείου) προσέλκυαν κόσμο. Το μέρος άλλωστε ήταν ειδυλλιακό. Βρισκόταν σε κοντινή απόσταση και υπήρχε συγκοινωνία με τραμ. Οι βίλλες που είχαν κτιστεί στην θέση των παλιών πύργων παρατήρησης των κτημάτων, διατηρούσαν πυκνόφυτους περιποιημένους κήπους. Κάποια από αυτά τα σπίτια αρχικά λειτούργησαν ως εξοχικά, αλλά μετά την πυρκαγιά του 1889 και κυρίως λόγω της εύκολης σύνδεσης του προαστίου και της πόλης μέσω ξηράς και θάλασσας (ιδιωτικές βάρκες, βάρκες ταξί, βαπορέτα) πολλοί εύποροι πολίτες, ανεξαρτήτου θρησκεύματος, κατοίκησαν μόνιμα την περιοχή των «Εξοχών».

Κατά τον μεσοπόλεμο και μετά την έλευση των προσφύγων του 1922, στην Καλαμαριά και ιδιαίτερα στην Αρετσού (γνωστοί προσφυγικοί συνοικισμοί), εύποροι Θεσσαλονικείς αγόρασαν από την Εταιρία Αποκατάστασης Προσφύγων, οικόπεδα 1 στρέμματος για να κτίσουν τις εξοχικές τους κατοικίες. Το τμήμα αυτό της Αρετσούς ακόμα ονομάζεται «η περιοχή των επαύλεων», αν και οι περισσότερες επαύλεις, μαρτυρίες για την αρχιτεκτονική της βίλλας με στοιχεία ArtDeco, έχουν κατεδαφιστεί για να χτιστούν πολυκατοικίες. Η περιοχή αυτή ήταν επίσης γνωστή για τα κέντρα αναψυχής, είτε ήταν παράκτια, είτε «κρεμασμένα» από τον λοφίσκο που δημιουργείται στο παραλιακό μέτωπο. Η αμμουδιά και η θάλασσα της Αρετσούς και της Ν. Κρήνης αποτέλεσε πολύτιμο χώρο για τους ψαράδες και τους κολυμβητές. Η συγκοινωνία εδώ γινόταν επίσης με βαπορέτα ή με λεωφορεία του συνοικισμού, που συνήθως έφταναν μέχρι το Ντεπώ.[1] Στην Αρετσού δημιουργήθηκε ακόμα, το 1967, η πλαζ του Ε.Ο.Τ. και η μαρίνα για τα πολυτελή σκάφη.

Την περίοδο του μεσοπολέμου πρόσφυγες εγκαθίστανται στην απέναντι ακτή από την Θεσσαλονίκη και δημιουργούν σε χώρο τούρκικων τσιφλικιών τους οικισμούς της Περαίας, των Νέων Επιβατών και της Αγίας Τριάδας,. Η Θεσσαλονίκη είχε ανακαλύψει πριν τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο τις ακτές των οικισμών αυτών, αλλά θεωρούταν μακρινές. Μετά τον πόλεμο όταν πια άρχισαν κάποιες υποψίες για μόλυνση των νερών στην Θεσσαλονίκη και στην Καλαμαριά, παραθεριστικά θέρετρα ανακηρύχθηκαν οι τρεις οικισμοί του κόλπου και η Νέα Μηχανιώνα που βρισκόταν λίγο πιο μακριά, έξω από την μύτη του μεγάλου Καραμπουρνού[2].

Μεγάλη άνθιση και οικοδομική δραστηριότητα γνωρίζουν οι οικισμοί, ιδιαίτερα η Περαία, την δεκαετία του 1960. Δημιουργούνται κατηγορίες παραθεριστικών κτιρίων: η εξοχική βίλλα- μονοκατοικία, η παραθεριστική πολυκατοικία (παραθεριστές με οριζόντια ιδιοκτησία), τα παραθεριστικά συγκροτήματα ως ιδιωτική πρωτοβουλία ή ως πρωτοβουλία συλλόγων εργαζομένων σε μια εταιρία ή υπηρεσία.

Οργανωμένοι χώροι παραθερισμού όπως το Π.Ι.Κ.Π.Α. (Αγία Τριάδα) ,τα Θέρετρα της Αεροπορίας (Α. Λαμπάκης,1962, Περαία) και των Κ.Α.Α.Υ. (Αγία Τριάδα) χτίζουν εγκαταστάσεις αυξάνοντας την φήμη των οικισμών στον τομέα της αναψυχής. Η πλαζ και το κάμπινγκ του Ε.Ο.Τ. που δημιουργήθηκε στην Αγία Τριάδα υπήρξε μεγάλος πόλος έλξης που συγκέντρωνε τουρίστες και επισκέπτες από την Θεσσαλονίκη, όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό, ειδικά την περίοδο της Διεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλονίκης.

Ο Τύπος με τις διαφημίσεις και τις αγγελίες άνοιγε τον δρόμο για αναψυχή σε κάποιο κέντρο της περιοχής ή την ενοικίαση και αγορά εξοχικής κατοικίας. Επίσης πολύ σημαντικό ρόλο στην προσέγγιση νέων ανθρώπων, στην παραλία κυρίως της Αγίας Τριάδας, έπαιξαν τα beachpartiesτης δεκαετίας 1964-1974. Σε αυτά μαζευόταν πολύ κόσμος, που διασκέδαζε με μπάντες της εποχής, διαγωνισμούς και το κολύμπι στα νερά του Θερμαϊκού.

Την δεκαετία του 1970 όμως συνέβησαν διάφορα γεγονότα που μείωσαν την κίνηση των παραθεριστών στους οικισμούς. Τα βαπορέτα που συνέδεαν την πόλη με την νότια ακτή σταμάτησαν τα δρομολόγια, η μόλυνση του κόλπου απαγόρευσε το κολύμπι και ο δρόμος που συνέδεε την Θεσσαλονίκη με την Χαλκιδική βελτιώθηκε. Οι παραθεριστές άρχισαν να μετακινούνται προς την Χαλκιδική όπου έβρισκαν πιο καθαρό τοπίο, καθαρή θάλασσα και λιγότερο κόσμο. Τα παραθεριστική σπίτια στην Περαία, Ν. Επιβάτες και Αγία Τριάδα σταδιακά εγκαταλειφθήκαν, αφήνοντας τους πρόσφυγες να συντηρούν τους οικισμούς.

Την δεκαετία του 1990, όταν πια η πόλη κορέστηκε ως προς τις μόνιμες κατοικίες, η συγκοινωνία έγινε αστική και ο δρόμος βελτιώθηκε μειώνοντας τον χρόνο προσέγγισης των οικισμών, παρατηρήθηκε η επανακατοίκηση των παραθεριστικών κατοικιών από τους ιδιοκτήτες τους ή από ενοικιαστές, κυρίως πρόσφυγες από τις ανατολικές χώρες. Επίσης χτίστηκαν νέες οικοδομές στα όρια του σχεδίου πόλης το όποιο συνεχώς επεκτείνεται δημιουργώντας νέα οικόπεδα και νέες ευκαιρίες για κατασκευή πρώτης κατοικίας.

Σιγά σιγά δηλαδή διαμορφώνεται ένα νέο προάστιο της πόλης εξελίσσοντας την παραθεριστική του κατοικία σε μόνιμη, όπως συνέβη με το προάστιο των «Εξοχών» και της «Αρετσούς».