Σε ιστορικές περιόδους όπου η επίγεια ζωή γίνεται δύσκολη και οι αξίες καταρρέουν, οι άνθρωποι τείνουν να αναζητούν καταφύγιο σε περιγραφές ιδανικών κοινωνιών που δίνουν ελπίδα και νόημα στη ζωή τους. Τότε ακριβώς είναι, που σύμφωνα με τον φιλόσοφο Ευτύχη Μπιτσάκη, εκτρέφονται ουτοπίες – «σχεδιάσματα υπέρβασης της υπαρκτής πραγματικότητας είτε με τη φυγή προς κάποιο εξιδανικευμένο παρελθόν είτε με την επαναστατική αναδόμηση του παρόντος». Σύμφωνα με τον OscarWilde«Ένας χάρτης του κόσμου που δεν περιλαμβάνει την Ουτοπία δεν αξίζει ούτε μια ματιά μας, γιατί αφήνει απ’ έξω την μοναδική χώρα στην οποία φτάνει πάντα η ανθρωπότητα».

Η παρούσα ερευνητική εργασία χωρίζεται σε δύο κυρίως μέρη. Το πρώτο μέρος σχετίζεται με τις «ουτοπίες», ενώ, στο δεύτερο μέρος επιχειρείται να εντοπιστεί και να κατανοηθεί το εάν – και το πώς- στην εποχή μας, στο «τώρα» και στο «εδώ», διαμορφώνονται  «ευτοπικές» συνθήκες συλλογικής ζωής και διαβίωσης.

Αρχικά, γίνεται μια προσπάθεια να κατανοήσουμε τι συγκροτεί το περιεχόμενο του όρου «ουτοπία» και για αυτό το λόγο γίνεται μία παράθεση ορισμών της έννοιας που έχουν προταθεί από ειδικούς επί του θέματος. Έπειτα, παρουσιάζονται και αναλύονται παραδειγματικά έργα συγγραφέων «ουτοπιστών» της Αναγέννησης και του 19^ου αιώνα, όπως τα κείμενα «Ουτοπία», «Νέα Ατλαντίς», «Νέα Αρμονία» κλπ. με σκοπό να γίνει κατανοητός ο τρόπος με τον οποίο η «ουτοπία» επιθυμούσε να αποτελέσει τη βάση ιδανικών ανθρώπινων κοινωνιών σε περιόδους μεγάλων κρίσεων.

Εν συνεχεία της παραπάνω ανάλυσης τίθεται το ερώτημα εάν στο σήμερα εντοπίζονται «ευτοπικές»,  και όχι ουτοπικές, πραγματοποιημένες καταστάσεις συλλογικής ζωής. Στο συγκεκριμένο ζήτημα επιχειρείται να δοθεί απάντηση αναφέροντας και αναλύοντας περιπτώσεις, μέρη και καταστάσεις όπου υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις μπορούμε να πούμε πως συναντώνται τέτοιου είδους συλλογικές συνθήκες διαβίωσης.