Στην παρούσα ερευνητική εργασία μελετάται η αρχιτεκτονική που αναπτύσσεται εντός της γης και η οποία ενσωματώνεται στην γεωμορφολογία του τόπου. Η συγκεκριμένη αρχιτεκτονική είναι το αποτέλεσμα μιας διαδικασίας ανασκαφής, που αναπτύσσεται, καθώς αφαιρείται υλικό από το έδαφος ή τον βράχο, καταλήγοντας σε λειτουργικές και αισθητικές χωρικές μορφές. Κατά τη διαδικασία προσέγγισης των συνθετικών αρχών κάποιων χαρακτηριστικών υπόσκαφων κατοικιών και λατρευτικών χώρων της ανώνυμης υπόσκαφης αρχιτεκτονικής του παρελθόντος, γίνεται αναφορά στις παραγώμενες τυπολογίες των κατασκευών και ανιχνεύονται τα κοινά χαρακτηριστικά τους. Επιπροσθέτως, γίνεται προσπάθεια να απαντηθούν ερωτήματα που προκύπτουν, σε σχέση με τους λόγους και τις συνθήκες δημιουργίας τέτοιων μορφών, μέσα στο ευτύτερο πλαίσιο των εκάστοτε κοινωνικοπολιτισμικών και τοπογραφικών συνθηκών, αλλά και σχετικά με τις αρχετυπικές έννοιες του τόπου και της παράδοσης. Η μελέτη συνεχίζεται με την παρουσίαση ορισμένων σύγχρονων επώνυμων υπόσκαφων κατασκευών και κλείνει με τον επακόλουθο αναστοχασμό πάνω στα θέματα που διατυπώθηκαν.