Στην παρούσα ερευνητική εργασία, επιδιώκεται η αναλυτική διερεύνηση κάποιων βασικών, ποιοτικών χαρακτηριστικών της ουτοπίας. Ο όρος ''ουτοπία'' χρησιμοποιήθηκε πρώτη φορά από τον Thomas More, to 1516, και σημαίνει ο ''μη τόπος'' [ου+τόπος]. Πρόκειται για μία έννοια που κατά τους αιώνες, εκφράστηκε από ένα σύνολο ετερόκλητων και ειδολογικά αποκλινόντων στοιχείων, όπως λογοτεχνικά κείμενα, αρχιτεκτονικά και πολεοδομικά σχέδια, καλλιτεχνικά μανιφέστα, πολιτικές στρατηγικές, κοινωνικούς αγώνες, με πρόθεση να αποδομήσουν τα όρια της εκάστοτε πραγματικότητας, να αμφισβητήσουν τις βεβαιότητες του ''παρόντος'' και να κατασκευάσουν μια νέα αντίληψη ζωής. Η ουτοπία στη διάρκεια της ιστορίας, λαμβάνει διάφορες εννοιολογικές φορτίσεις και αποκτά πολλαπλά σημαινόμενα. Στην πρώτη ενότητα, σχολιάζεται η σχέση της ουτοπίας με τον χώρο και ιδιαίτερα με την έννοια της πόλης, με την οποία είναι βαθιά συνδεδεμένη. Εξετάζεται ο λόγος για τον οποίο πολλοί ουτοπιστές τοποθετούν τα ιδανικά τους συστήματα σε ένα περιβάλλον αντιφατικό προς το υπάρχον, περιγράφουν μια συνθήκη έξω από τα πραγματικά όρια, αναζητούν τον ''άλλο τόπο''. Στην δεύτερη ενότητα εξετάζεται η σχέση της ουτοπίας με τον χρόνο. Η υπέρβαση του υπάρχοντος επιτυγχάνεται από τους ουτοπικούς, μέσα από περιγραφές που αφορούν έναν ''αχρονικό'' ή μελλοντικό χρόνο. Εντοπίζεται μια στοχευμένη απομάκρυνση των ουτοπικών από το παρόν, το παρελθόν και την ιστορία. Στην επόμενη ενότητα, εξετάζεται το κατά πόσο είναι δυνατή μια καθολική αναδιαμόρφωση της κοινωνίας, από ένα άτομο ή μια κεντρική εξουσία, με την επιβολή ολοκληρωτικών συστημάτων. Η ανάγκη για αναμόρφωση της κοινωνίας, αποκτά πολιτική κατεύθυνση και σημαντικότεροι εκφραστές αυτής της ανάγκης, υπήρξαν οι ουτοπικοί σοσιαλιστές του 19ου αιώνα, καθώς και αρχιτέκτονες και πολεοδόμοι του μοντέρνου κινήματος, τον 20ο αιώνα. Τέλος, παρουσιάζεται το κίνημα της κριτικής αντιουτοπίας, που γέννησε νέους όρους, όπως αυτόν της ''ετεροτοπίας'', που εισήχθη από τον  Michel Foucault. Οι ετεροτοπίες είναι χώροι που εντοπίζονται στον χώρο, εμπεριέχουν χρόνο και αναδεικνύουν το έτερο, σε σύγκριση και αντίθεση με τις ουτοπίες. Οι ετεροτοπίες, θα μπορούσαμε να πούμε, είναι οι πραγματοποιήσιμες ουτοπίες του ''εδώ και τώρα''.