Ένα χρόνο μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922, θεμελιώνεται στο Βόλο ένας προσφυγικός συνοικισμός που φέρει το όνομα Νέα Ιωνία, προκειμένου να στεγαστεί ένα μέρος των χιλιάδων προσφύγων που έμεναν διάσπαρτοι  πρόχειρα μέσα στην πόλη σε καπναποθήκες, σχολεία, σκηνές και άλλα καταλύματα. Η επιλεχθείσα περιοχή για τη δημιουργία του συνοικισμού, Ξηρόκαμπος, ήταν μια επίπεδη έκταση, σχεδόν ακαλλιέργητη, που θα μεταμορφώνονταν σταδιακά σε έναν ζωντανό και πολυπολιτισμικό, προσφυγικό συνοικισμό.

Δεδομένης της χαμηλής ποιότητας της επιλεχθείσας περιοχής αλλά και της έλλειψης χρονικών περιθωρίων και οικονομικών πόρων, οι κατοικίες που προέκυψαν ήταν κατά βάση μικρές και από ευτελή υλικά, με αρκετά κατασκευαστικά λάθη, μηδενικού σχεδόν αρχιτεκτονικού ενδιαφέροντος, ενώ στην πλειοψηφία τους αδυνατούσαν να καλύψουν όλες τις ανάγκες των οικιστών τους. Επιπλέον δεν αντιστοιχούσαν αριθμητικά στο πλήθος των αφιχθέντων στο Βόλο προσφύγων. Κατά χρονολογική σειρά αποπεράτωσης διακρίνονται οι εξής κατηγορίες : τα Τετράγωνα (1924), τα Τσιμεντένια (1925), τα Τζαμαλιώτικα (1927), τα Γερμανικά (1928), τα Πέτρινα (1928-1929), τα Καρταλέικα (1934) και οι τελευταίες κατοικίες παράλληλα των σιδηροδρομικών γραμμών επί των οδών Θειρών και Σινώπης (1936-1938).

Σήμερα ο αρχικός πυρήνας του προσφυγικού συνοικισμού έχει εξελιχθεί αλλά διατήρησε την ιδιομορφία του. Αυτή η ιδιομορφία προκύπτει από την ογκοπλασία, την άτακτη διαστρωμάτωση των επιπέδων των κατοικιών και από την περιπλοκότητα των όψεών τους. Αν και σε μικρότερο βαθμό από παλιότερα, ακόμη και σήμερα οι ελεύθεροι, κοινόχρηστοι χώροι και τα πεζοδρόμια καταλαμβάνονται άλλοτε διακριτικά και άλλοτε πιο αποφασιστικά από παρεμβάσεις και αντικείμενα των κατοίκων. Τα παραπάνω στοιχεία διακρίνονται πιο έντονα στις γειτονιές όπου αρχικά χτίστηκαν τα Τετράγωνα, τα Τζαμαλιώτικα και στη συνέχεια τα Γερμανικά. Η αυξημένη πυκνότητα στα συγκεκριμένα σημεία του ιστορικού κέντρου είναι αποτέλεσμα της ανάγκης των κατοίκων να κάνουν πιο άνετη και υποφερτή τη διαβίωσή τους μέσα σε ελάχιστα τετραγωνικά. Η επέκταση των κατοικιών ήταν ανάλογη με το βαθμό οργάνωσης της ζωής των ενοίκων τους στην νέα πατρίδα καθώς και ανάλογη της εξέλιξης της τεχνολογίας και της σταδιακής αστικοποίησης της Νέας Ιωνίας. Οι αυθαιρεσίες, οι προσμείξεις στοιχείων και οι αντιθέσεις έχουν διαμορφώσει ένα ξεχωριστό και εύκολα αναγνωρίσιμο χαρακτήρα στις γειτονιές του άλλοτε προσφυγικού συνοικισμού.